گنجینه ریاضی

جان چارلز فیلدز در سال 1863 در همیلتن انتاریو به دنیا آمد.او در 1884 از دانشگاه تورنتو فارغ التحصیل شد . برای ادامه ی تحصیل دانشگاه جانزهاپکینز را به دلیل اینکه بین سایر دانشگاههای امریکای شمالی از همه بیشتر بر پژوهش تأکید می کرد، انتخاب کرد و در سال 1887 دکتری گرفت.عنوان پایان نامه اش جواب های با پایان نمادی و جواب های با انتگرال معین بود.فیلد دو سال در همین دانشگاه تدریس کرد.و سپس به کالج آلنگی در پنسیلونیا رفت. فیلد به دلیل نارضایتی از وضع ریاضیات آن موقع در آمریکای شمالی به اروپا رفت و با ارث مختصری که از والدینش به او رسیده بود توانست ده سال با یک زندگی مقتصدانه آنجا بماند. این سالها تأثیر عمیقی بر او گذاشت و اعتقادش به ریاضیات را محکمتر کرد.با بسیاری از ریاضی پیشه های آن زمان آشنا شد و علائق ریاضیش به توابع جبری گرایید و مقاله های زیادی در این زمینه منتشر کرد. در 1902 به کانادا برگشت و به عنوان یک مدرس ویژه تا آخ عمر در دانشگاه تورنتو فعالیت کرد. فیلد به طور خستگی ناپذیری برای رشد دادن پژوهش ریاضی می کوشید.پس از بازگشت از اروپا برای جلب حمایت از پژوهش با مجلس انتاریو وارد مذاکره شد. و دولت را قانع کرد که یک بودجه ی پژوهشی ویژه برای دانشگاه تورنتو برقرار کند.(گفته می شود در آن زمان رقم بسیار هنگفتی تعیین شد.)

تلاش هایش به تأسیس هیأت ملی پژوهش و بنیاد پژوهش انتاریو انجامید. حمایت قاطع فیلدز از پژوهش متأثر از "میتاگ لفلر " بود ؛ این شخص نماینده ی بینشی در هگ سکلا بود که معتقد بود: "هگ سکلا" باید به پژوهش و آموزشآزاد در بالاترین سطح اختصاص یابد، و خود را درگیر امتحان و مدرک نکند.

فیلدز در 1909 عضو انجمن سلطنتی کانادا و در 1913 عضو انجمن سلطنتی لندن شد. بیشتر تعطیلاتش را در اروپا می گذراند و با چندین پادشاه آشنایی داشت. در کنگره ی بین المللی 1928 بلنیا، یک ملاقات شخصی با موسولینی داشت.

یکی دیگر از کارهای فیلدز ریاست موسسه ی سلطنتی کانادا (از 1919 تا 1925) بود که کوشید آن را به ابزاری برای انتشار فکر علمی و نیز مرکزی برای پژوهش واقعی تبدیل کند.زمان و پول زیادی صرف کرد تا دانش پیشه های برجسته را قانع کند برای موسسه و مردم سخنرانی کنند. طی دوره ی ریاستش سخنرانی های شنبه شب ها بسیار محبوب بود.متأسفانه تصویر فیلدز از این موسسه به عنوان یک مرکز پژوهشی، عملی نشد.گرچه هنوز هم در زمینه ی افزایش درک علمی عموم به راههای مختلف فعال است و بویژه به خاطر سخنرانی های عمومیش( حالا بعدازظهرهای یکشنبه) مشهور است.

فیلد مدت ها به فکر جایزه ای بود ولی اولین تاریخ ثبت شده ی این جایزه 24 فوریه ی 1931 در صورت جلسه ی یکی از نشست های کمیته ی بین المللی ریاضی دانشگاه تورنتو است. فیلدز در نشست بعدی کمیته اشاره کرد: فکر این جایزه و مدال از پشتبیانی جامعه های ریاضی عمده ی فرانسه، آلمان، ایتالیا، سوئیس، و ایالات متحده برخوردار است.

در همان نشست فیلدز اصول پشت مدال را مطرح کرد : این مدال به ریاضی پیشه هایی داده می شود که پیرتر از چهل سال نباشند، قاعدتا این عبارت است که «مدال، هرچند برای بزرگداشت کاری است که قبلا انجام شده، قرار است تشویق برای پیشبرد بیشتر آن کار از طرف برنده ها، و تحریکی برای تلاش بیشتر از جانب دیگران هم باشد.» او ادامه می دهد: « در ذکر کار برنده ها، بهتر است محتاط بود و از مقایسه های آشکار یا ضمنی جنجال برانگیز دوری کرد. کمیته می تواند با این عبارت کار را ساده کند که تصمیم به دادن مدال در زمینه هایی خاص، نه فقط به خاطر برجستگی دست یافته ها در آن زمینه بوده، بلکه تشویق به پیشرفت های بیشتر در این زمینه ها هم مورد نظر بوده. ماهیت مدال باید تا حد ممکن بین المللی و غیر شخصی باشد به هیچ نحوی نباید اسم کشور، موسسه، یا شخصی را در این مدال آورد.» البته با وجود این تمایل فیلدز ، مدال در اولین باری که داده شد (اسلو1936) مدال فیلدز نام گرفت. جالب است که در همان نشست تصمیم گرفته شد: « رئیس باید با نخست وزیر کانادا صحبت کند و در صورت امکان راهی برای اطمینان از دوام سرمایه ی لازم و بهره ی آن بیابد» ظاهرا چنین ترتیبی داده نشد، و مقدار فعلی این جایزه 15000 دلار کانادا است، که اصلا با اعتبار این جایزه در ریاضیات متناسب نیست.

سپس فیلد به کار برنامه ریزی برای اعطای اولین جایزه ها پرداخت. اما در مه 1932 بیمار شد و در اوت همان سال مرد.یکی از وصیت هایش این بود که 47000 دلار به صندوق مدال اضافه شود.فیلدز در گورستان همیلتن مشرف بر کناره ی غربی دریاچه ی انتاریو دفن شده است.سنگ قبری بسیار ساده که به صورت افقی گذاشته شده و رویش نوشته « جان چارلز فیلدز، تولد14- مه 1863 ، مرگ 9 اوت 1932.» فیلدز گفته بود هر مدال باید شامل طلایی به ارزش دست کم 200 دلار باشد، و اندازه ی قابل ملاحظه ای هم داشته باشد، مثلا به قطر 5/7 سانتیمتر. ارزش پولی آن در دست کم یک مورد اهمیت حیاتی داشته است. در هرج و مرج پایان جنگ جهانی دوم، آلفرس از زنش جدا افتاده بود و اجازه یافت با فقط 10 کرون فنلاند را ترک کند. او مدال فیلدزش را قاچاق کرده بود و آن را گرو گذاشت و به این ترتیب توانست در زوریخ به زنش ملحق شود.(البته بعدا با کمک بعضی دوست های سوئیسی اش مدال را پس گرفت.)

برگرفته از: شماره ۳ ، پاییز 1381 ، "خبرنامه انجمن ریاضی ایران"